Φροντίδα μωρού τις πρώτες μέρες: Τι να Προσέξετε

 

4. Καθαρισμός και Αποστείρωση

Τα νεογέννητα δεν έχουν πλήρως ανεπτυγμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί:

• Πλύσιμο χεριών: Πριν αγγίξετε το μωρό, πριν το τάισμα ή το άλλαγμα πάνας. Αν λείπετε από το σπίτι, έχετε μαζί αντισηπτικά μαντηλάκια ή τζελ.

• Αποστείρωση αντικειμένων: Θηλές, πιπίλες, μπιμπερό και οτιδήποτε βάζει το μωρό στο στόμα του πρέπει να αποστειρώνεται. Πρώτα πλύνετε τα αντικείμενα με ζεστό νερό και σαπούνι, και κατόπιν βράστε τα ή χρησιμοποιήστε ειδικό αποστειρωτή.

• Καθαρισμός μύτης και ματιών: Αν δείτε τσίμπλες στα μάτια, καθαρίστε από την εξωτερική πλευρά προς τη μύτη με βρασμένο νερό ή φυσιολογικό ορό. Για τη μύτη, βάλτε μερικές σταγόνες φυσιολογικό ορό και χρησιμοποιήστε απαλό ρινικό αποφρακτήρα.

---

5. Διατροφή του Νεογέννητου

Θηλασμός

Ο θηλασμός είναι ο πιο φυσικός και ολοκληρωμένος τρόπος διατροφής για το νεογέννητο.

• Τα μωρά, τις πρώτες εβδομάδες, τρώνε συχνά, περίπου κάθε 2-3 ώρες.

• Βοηθάει αν πριν θηλάσετε, πιέσετε ελαφρώς τη θηλή να βγουν κάποιες σταγόνες γάλακτος και μετά οδηγήσετε το κεφαλάκι του μωρού να “πιάσει” όλη την περιοχή γύρω από τη θηλή.

• Φροντίστε να κάθεστε άνετα, κατά προτίμηση με μαξιλάρια στήριξης στην πλάτη ή κάτω από το μωρό. Καλό είναι να έχετε ένα ποτήρι νερό κοντά σας, γιατί ο θηλασμός μπορεί να σας προκαλέσει δίψα.

• Ακολουθήστε το ρυθμό του μωρού. Μην το πιέζετε να θηλάσει αν δείχνει ότι έχει χορτάσει.

Τεχνητή Διατροφή (Φόρμουλα)

Εάν για οποιονδήποτε λόγο δεν θηλάζετε ή συνδυάζετε θηλασμό με φόρμουλα:

• Ελέγξτε με τον παιδίατρο ποιο γάλα είναι κατάλληλο.

• Βράστε ή αποστειρώστε τα μπιμπερό και τις θηλές πριν από κάθε χρήση.

• Φτιάξτε το γάλα λίγο πριν το δώσετε, ακολουθώντας την αναλογία νερού και σκόνης που συστήνεται. Μην κρατάτε το περίσσευμα για ώρες, διότι αναπτύσσονται μικρόβια.

• Δοκιμάστε τη θερμοκρασία του γάλακτος στάζοντας λίγες σταγόνες στον καρπό σας.

---

6. Γουλιές, Ρέψιμο και Κολικοί

Γουλιές & Ρέψιμο

• Κατά τη σίτιση, το μωρό καταπίνει αέρα, που μπορεί να προκαλέσει δυσφορία ή αναγωγές (γουλιές).

• Για να ρευτεί, κρατήστε το στον ώμο σας και τρίψτε απαλά την πλάτη του. Αν θηλάζει, ίσως δεν ρεύεται τόσο συχνά.

• Μην αγχώνεστε αν βγάλει λίγο γάλα που μυρίζει ξινά. Αν το μωρό αναπτύσσεται καλά, δεν είναι ανησυχητικό.

Κολικοί

Πρόκειται για ξαφνικές κρίσεις κλάματος, συχνά απογευματινές ή βραδινές, που συνοδεύονται από έντονο σφίξιμο, κόκκινο προσωπάκι και σύσπαση των ποδιών προς την κοιλιά. Συνήθως υποχωρούν γύρω στον τρίτο μήνα ζωής.

• Κρατήστε το μωρό μπρούμυτα στα γόνατά σας ή στην αγκαλιά σας και τρίψτε απαλά την πλάτη ή την κοιλιά του.

• Μπορείτε να δοκιμάσετε ζεστό χαμομήλι (μόνο κατόπιν σύμφωνης γνώμης του παιδιάτρου).

• Αν νιώθετε πολύ άγχος, ζητήστε από ένα μέλος της οικογένειας να αναλάβει για λίγο το μωρό, ώστε να ηρεμήσετε.

---

7. Κλάμα: Τρόποι Αντιμετώπισης

Το κλάμα είναι ο μόνος τρόπος έκφρασης του νεογέννητου. Μπορεί να κλαίει γιατί πεινάει, κρυώνει, έχει λερωθεί ή απλά χρειάζεται αγκαλιά.

• Βασικά αίτια κλάματος: πείνα, κούραση, πάνα βρεγμένη, πολλή ζέστη ή κρύο, κολικοί ή ανάγκη για αγκαλιά.

• Ανταποκριθείτε άμεσα: Δείτε τι μπορεί να φταίει, διορθώστε το και πάρτε το μωρό στην αγκαλιά σας για να νιώσει ασφάλεια.

• Αποφύγετε τα απότομα κουνήματα: Μπορεί να είναι επικίνδυνα. Ένα ήρεμο λίκνισμα συνδυασμένο με ήπιο νανούρισμα αρκεί.

---

8. Πρώτες Κενώσεις και Λόξιγκας

• Πρώτες κενώσεις: Το λεγόμενο μηκώνιο (μαυροπράσινες, κολλώδεις κενώσεις) είναι φυσιολογικό και εμφανίζεται τις πρώτες μέρες. Στη συνέχεια, ανάλογα με τη διατροφή (μητρικό ή φόρμουλα), οι κενώσεις σταθεροποιούνται.

• Λόξιγκας: Συχνό φαινόμενο μετά το φαγητό, διάρκειας 5-30 λεπτών. Δεν είναι ενοχλητικός για το βρέφος. Προκαλείται από αντανακλαστική σύσπαση του διαφράγματος. Σταδιακά μειώνεται μέχρι τον τέταρτο μήνα.

---

9. Περιποίηση Ομφάλιου Λώρου

• Κρατήστε τον ομφαλό στεγνό και εκτεθειμένο στον αέρα. Μην τον βυθίζετε στο νερό μέχρι να πέσει (συνήθως 1-3 εβδομάδες μετά τη γέννηση).

• Αν χρειάζεται, εφαρμόστε λίγες σταγόνες καθαρού οινοπνεύματος ή ειδικό αντισηπτικό, σύμφωνα με τις οδηγίες που έχετε λάβει.

• Λίγο αίμα μετά την πτώση του ομφαλού είναι φυσιολογικό και μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τον πρώτο μήνα.

---

10. Σύγκαμα Πάνας

Η περιοχή της πάνας εκτίθεται σε υγρασία και ερεθιστικές ουσίες. Το δέρμα μπορεί να κοκκινίσει ή να εμφανίσει μικρά σπυράκια.

• Αλλάζετε την πάνα συχνά, ειδικά μετά από κάθε κένωση.

• Πλένετε με ζεστό νερό και ήπιο σαπούνι, όχι συνεχώς με μωρομάντηλα.

• Στεγνώστε απαλά και εντελώς την περιοχή.

• Αφήστε το μωρό χωρίς πάνα όσο είναι εφικτό, ώστε να αερίζεται η περιοχή.

• Χρησιμοποιήστε κρέμα για σύγκαμα μόνο όσες φορές είναι πραγματικά απαραίτητο.

---

11. Ύπνος και Ασφάλεια

• Ύπνος ανάσκελα: Αυτό συστήνεται για τη μείωση του κινδύνου

• Αποφύγετε μαξιλάρι, βαριά σκεπάσματα και γούνινα παιχνίδια στην κούνια. Το μωρό πρέπει να έχει άνετο, ανοιχτό χώρο γύρω του.

• Θερμοκρασία δωματίου: 18-22°C τον χειμώνα, 25-28°C το καλοκαίρι.

• Πιπίλα: Αν το μωρό τη δέχεται, μπορεί να βοηθήσει στην ηρεμία και στη μείωση του SIDS.

• Εναλλαγή πλευρών: Κάθε φορά που το βάζετε για ύπνο, γυρίστε το κεφαλάκι του προς διαφορετική κατεύθυνση, για να αποφύγετε την πλαγιοκεφαλία (επίπεδο κεφαλάκι).

Συμβουλές για Ήρεμο Ύπνο

• Μειώστε τα φώτα και την ένταση ήχου πριν τον ύπνο.

• Κάντε ένα σύντομο, καθημερινό “τελετουργικό”: μπάνιο, μασάζ, χαμηλός φωτισμός, τάισμα και μετά κρεβάτι.

• Αν ξυπνά συχνά τη νύχτα, προσπαθήστε να το ταΐσετε ή να το αλλάξετε ήσυχα, χωρίς έντονα φώτα ή ομιλία. Σταδιακά, θα αντιληφθεί τη διαφορά μέρας-νύχτας.

---

12. Ρουτίνα και Ημερήσιος Προγραμματισμός

Κάθε μωρό αναπτύσσει τους δικούς του ρυθμούς, αλλά ορισμένοι γενικοί κανόνες βοηθούν:

• Ρουτίνα ταΐσματος: Αν θηλάζετε, ακολουθήστε τον ρυθμό ζήτησης του μωρού. Αν χρησιμοποιείτε φόρμουλα, ταΐστε το μωρό κάθε 3-4 ώρες περίπου, ανάλογα με τις ανάγκες του.

• Άλλαγμα πάνας: Συνήθως μετά από κάθε γεύμα ή όποτε καταλάβετε ότι έχει λερωθεί.

• Διαχείριση επισκεπτών: Περιορίστε τις πολλές επισκέψεις τις πρώτες μέρες, για να προστατεύσετε το μωρό από μικρόβια και να διατηρήσετε μια ήρεμη ατμόσφαιρα.

---

13. Εμπιστευτείτε το Ένστικτό σας

Παρότι οι συμβουλές είναι χρήσιμες, δεν υπάρχει “τέλειος” τρόπος. Κάθε μωρό είναι μοναδικό:

• Παρατηρήστε το: Κρατήστε σημειώσεις αν χρειάζεται. Μάθετε τις αντιδράσεις του.

• Είστε ο/η καλύτερος φροντιστής του μωρού σας: Γνωρίζετε τα σημάδια της πείνας, της υπνηλίας ή της δυσφορίας του.

• Μη διστάσετε να ρωτήσετε ειδικούς: Αν παρατηρήσετε συμπτώματα που σας ανησυχούν, όπως επίμονο κλάμα, πυρετό, συχνούς εμετούς, εξανθήματα, ή οτιδήποτε ασυνήθιστο.

---

14. Η Ψυχολογία της Μητέρας και του Πατέρα

Η φροντίδα ενός νεογέννητου είναι απαιτητική και συχνά προκαλεί σωματική κούραση, νευρικότητα ή έντονα συναισθήματα:

• Ξεκούραση: Προσπαθήστε να κοιμάστε όταν κοιμάται και το μωρό. Ζητήστε βοήθεια για δουλειές του σπιτιού, ώστε να εστιάσετε στις δικές σας ανάγκες και σε αυτές του μωρού.

• Ρόλος του άλλου γονέα/συντρόφου: Συμμετοχή στο τάισμα (όπου είναι δυνατό), στο άλλαγμα της πάνας και στη φροντίδα του μωρού, ώστε να μην επωμίζεται όλες τις ευθύνες ο ένας μόνο γονέας.

• Προσοχή στην επιλόχεια διάθεση: Αν αισθάνεστε έντονη θλίψη ή άγχος που δεν βελτιώνεται με τον καιρό, ενημερώστε ειδικό. Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι υπαρκτή και αντιμετωπίσιμη.

---

15. Πρώτες Έξοδοι με το Μωρό

Δεν χρειάζεται να κλειστείτε στο σπίτι. Οι βόλτες μπορούν να σας χαλαρώσουν:

• Σύντομες έξοδοι στην αρχή: Μικρές διαδρομές κοντά στο σπίτι, μακριά από κλειστούς, πολυσύχναστους χώρους.

• Κατάλληλη ώρα: Αποφύγετε μεσημεριανή ζέστη ή βραδινό κρύο. Προτιμήστε ώρες όπου η κίνηση είναι περιορισμένη.

• Χρήση μάρσιπου ή καροτσιού: Ο μάρσιπος είναι πρακτικός για νεογέννητα, αρκεί να στηρίζει σωστά το κεφαλάκι και την πλάτη του μωρού.

---

16. Ενίσχυση του Δεσμού με το Μωρό

Ο δεσμός γονέα-παιδιού αναπτύσσεται μέσα από απλές, καθημερινές κινήσεις:

• Επαφή δέρμα με δέρμα: Κρατήστε το μωρό πάνω στο γυμνό σας στήθος, αφήνοντας μια λεπτή κουβερτούλα από πάνω για ζεστασιά.

• Οπτική επαφή και ομιλία: Μιλήστε ήρεμα, χαμογελάστε, τραγουδήστε του. Παρόλο που δεν καταλαβαίνει τα λόγια, αισθάνεται τη στοργή και τον τόνο της φωνής σας.

• Μασάζ: Μετά το μπάνιο, λίγο απαλό μασάζ με ειδικό λαδάκι ή κρέμα μπορεί να το ηρεμήσει και να δυναμώσει τον σύνδεσμο μεταξύ σας.

---

17. Πότε να Επικοινωνήσετε με Ειδικό

Παρακολουθήστε τυχόν συμπτώματα ή καταστάσεις που φαίνονται ασυνήθιστες:

• Συνεχής εμετός ή διάρροια με αίμα ή έντονη βλέννη.

• Πυρετός (πάνω από 37,8°C στη μασχάλη ή περισσότερο αναλόγως οδηγίας) ή πολύ χαμηλή θερμοκρασία.

• Δυσκολία στην αναπνοή, επίμονος βήχας ή πράσινες μύξες.

• Εξάνθημα, σπυράκια ή ερυθρότητα που δεν υποχωρεί.

• Επίμονο κλάμα για ώρες, χωρίς διακοπή, και τίποτα δεν δείχνει να το ανακουφίζει.

• Κοκκινισμένος ή δύσοσμος ομφαλός ή οποιοδήποτε σημάδι μόλυνσης.

Σε κάθε περίπτωση, προτιμήστε να ρωτήσετε κάποιον ειδικό αντί να μείνετε με την ανησυχία.

---

18. Κλείνοντας

Ο πρώτος καιρός με το μωρό στο σπίτι είναι μια συναρπαστική περίοδος, γεμάτη ανακαλύψεις και συγκινήσεις. Σίγουρα θα υπάρξουν στιγμές κούρασης ή άγχους, αλλά και πολλές, μοναδικές χαρές. Θυμηθείτε:

1. Δώστε προτεραιότητα στη δική σας υγεία: Ένα ξεκούραστο και ήρεμο γονιός μπορεί να προσφέρει καλύτερη φροντίδα στο μωρό.

2. Αφεθείτε στη φυσική εξέλιξη: Τα μωρά αναπτύσσονται γρήγορα και, σιγά-σιγά, θα αναγνωρίσετε τον δικό τους ρυθμό.

3. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας: Είστε ο άνθρωπος που γνωρίζει καλύτερα το παιδί του. Έχετε όμως πάντα τη δυνατότητα να ζητάτε συμβουλές από ειδικούς, χωρίς να διστάζετε.

Δώστε χρόνο σε εσάς και το μωρό σας να βρείτε τη ρουτίνα που σας ταιριάζει. Απολαύστε όσο μπορείτε αυτή τη μοναδική φάση της ζωής σας, κρατώντας παράλληλα σημειώσεις ή ακολουθώντας απλές οδηγίες που θα κάνουν την καθημερινότητά σας πιο ομαλή. Με υπομονή και αγάπη, οι πρώτες μέρες στο σπίτι μπορούν να γίνουν μια αξέχαστη εμπειρία, που θα θυμάστε με συγκίνηση και νοσταλγία.